Vier F-16’s België naar Kandahar in Afghanistan voor operatie Guardian Falcon

Een viertal Belgische gevechtsvliegtuigen van het type F-16 en een honderdtal soldaten zullen op 1 september vertrekken naar het zuiden van Afghanistan om deel te gaan nemen aan de operaties van de ISAF-veiligheidsmacht.

Het contingent bestaat uit 98 militairen, waaronder acht piloten, 56 mecaniciens, 16 veiligheidsmensen, enkele verplegers en onderhoudspersoneel. Ze zullen worden gestationeerd op Kandahar Air Field waar ze nauw zullen samenwerken met Frankrijk en Nederland.

Naast de vier F-16’s zullen de Belgen kunnen beschikken over vier Unimog-voertuigen, een jeep en een ziekenwagen. Andere voertuigen die nodig zijn zullen ter plaatse worden gehuurd.

Om de hele boel op de plaats van bestemming te krijgen zet Brussel enkele C-130-vluchten, twee Antonov transportvliegtuigen en een containerschip in voor het transport van materieel naar de militaire basis in het zuiden van Afghanistan.

Om de troepen op de basis te beveiligen werden er rond het domein hoge betonnen muren gebouwd. Verder zijn er bunkers, waarin de militairen in geval van een aanval kunnen schuilen.

In de bunkers zijn FNC-karabijnen. De militairen die belast zijn met de bescherming van het legerkamp maken gebruik van Minimi-machinegeweren.

Een eerste contingent van een 40-tal Belgische militairen vertrok al op 8 augustus om er de komst van de hoofdmacht voor te bereiden.

In de eerste zes maanden zijn de kosten van de missie Guardian Falcon op 22,6 miljoen euro beraamd.

Door de komst van de Belgische gevechtstoesten zou Nederland 2 F-16’s uit Kandahar terugtrekken. Frankrijk heeft 6 vliegtuigen van het type Mirage op het KAF gestationeerd.

Besluit
Het besluit over de missie werd begin dit jaar genomen. Eerst zouden de straaljagers vier maanden in Kandahar worden gestationeerd, maar het mandaat is verlengd tot 6 maanden.

De operatie, die de codenaam Guardian Falcon opgeplakt heeft gekregen, werd eind juli door de regering in Brussel goedgekeurd. De ministerraad kan later beslissen om deze zes maanden te verlengen.

Troepen uit België zijn al langer in Afghanistan actief. Zo leiden ze momenteel het internationale vliegveld van Kabul (KAIA) en hebben ze een eenheid in de noordelijke provincie Kunduz.

Het is echter de eerste keer dat militairen en vliegtuigen in het zuiden worden ingezet waar dagelijks strijd wordt geleverd door buitenlandse troepen met opstandelingen.

De Belgische versterkingen krijgen ongeveer anderhalve week de tijd om aan het klimaat en de ISAF-procedures te wennen voor ze in actie moeten komen.

Inzet
Belgische media melden dat de straaljagers vooral luchtsteun gaan geven aan de troepen van de ISAF-veiligheidsmacht die wordt geleid door de NAVO. De toestellen nemen niet deel aan de missies van de Amerikanen in het kader van Operation Enduring Freedom.

De vliegtuigen hebben speciaal voor deze missie nieuwe wapensystemen gekregen en de soldaten zullen worden ondergebracht in tenten op Kandahar. Een verbindingsofficier in Kabul moet de inzetbaarheid van de toestellen toetsen.

Geweld
Defensie in België blijft bescheiden over het aantal bombardementen dat de Belgische F-16’s gaan uitvoeren. “De bommen zullen tijdens 10 tot 20 procent van de missies worden ingezet,” zo zegt luitenant-kolonel vlieger Frédéric Givron.

Het is de bedoeling dat de F-16's dagelijks vier vluchten uitvoeren, en dus zullen ze gemiddeld om de twee dagen bommen droppen.

Bewapening
De toestellen zijn voor deze missie exclusief uitgerust met twee of vier GBU-12 lasergeleide bommen, die elk een gewicht van 250 kg hebben.

Deze kunnen gestuurd worden door het ultramoderne gidssysteem Sniper, of door troepen van de International Security Assistance Force ISAF op grond die uitgerust zijn met lasers die een doelwit moeten aanduiden.

Dit type munitie is het meest geschikt om voertuigen, wapenopslagplaatsen en kleine groepen strijders te vernietigen. Ze zouden het risico op zogenoemde “collateral damage” beperken. Hiermee wordt voornamelijk het maken van burgerslachtoffer bedoeld.

Daarnaast zijn ze uitgerust met een 20 mm kanon, lucht-lucht raketten en infraroodsensoren.

Mandaat
Het dagblad De Morgen meldt dat de Belgen de VS alleen in uitzonderlijke situaties te hulp zullen schieten, zoals in het geval van dodelijke omstandigheden, bijvoorbeeld als Amerikaanse troepen terechtkomen in gevechtssituaties met de Taliban.

De Amerikanen zijn echter voortdurend in strijd verwikkeld met de opstandelingen.

De toestellen nemen niet deel aan de operaties van de Amerikanen in het kader van Operation Enduring Freedom.

Het is niet de bedoeling dat de Belgen bombardementen op Pakistaans grondgebied uit gaan voeren, tenzij dit is bedoeld voor wettelijke zelfverdediging.

De Belgen zullen zich dienen te houden aan dezelfde “rules of engagement” als de andere troepen die deel uitmaken van de ISAF-strijdmacht in Afghanistan. In deze aanvalsvoorwaarden is vastgelegd wanneer de piloten hun wapens mogen inzetten.

De regering in Brussel heeft wel voorwaarden vastgesteld aan de wijze waarop de troepen worden ingezet, zo schrijft De Morgen. Om veiligheidsredenen zouden ze “vertrouwelijk” zijn.

Dit lijkt dus erg op de Artikel 100 bepalingen van Nederland, waarin is opgesteld dat in het belang van de veiligheid geheimhouding noodzakelijk kan zijn.

Luitenant-generaal Gérard Van Caelenberge, bevelhebber van de Luchtcomponent van de Belgische Strijdkrachten, zegt nog in de krant: “Ze moeten ervoor zorgen dat de Belgische wet in alle gevallen goed nageleefd wordt.”

Hiermee doelt hij vooral op omstandigheden “die zich in de grijze zone bevinden”.

Verbindingsofficier
In Kabul zit een Belgische verbindingsofficier die de opdrachten moet analyseren die de Belgische piloten krijgen. Hij moet die toetsen aan het mandaat dat door de Belgische regering gegeven werd.

Het kan er in de praktij op neerkomen dat er “bezwaar kan worden gemaakt tegen sommige operaties omwille van de vermoeidheid van piloten, onaangepaste bewapening of gevaarlijke weersomstandigheden. Meestal heeft het niets te maken met het doelwit.”

De Morgen meldt dat “de uiteindelijke beslissing om te schieten desondanks in handen van de piloot is.”

Alle operaties van F-16’s worden vanwege veiligheidsmaatregelen opgenomen met beeld en geluid. “Dit gebeurt omwille van de veiligheid.

Het is hierdoor mogelijk om achteraf beslissingen te onderzoeken als er zich een of ander probleem zou voordoen of als er een fout gebeurt bij een bombardement.

Waarneming
De piloten beschikken over een geavanceerd visueel systeem dat aangeeft in welke omgeving de bommen precies zullen vallen, zo meldt het persbureau Belga.

“Op die manier moet vermeden worden dat per ongeluk burgers of bondgenoten worden getroffen. Om veiligheidsredenen zullen de F-16's altijd per twee worden ingezet.”

De toestellen kunnen in heel Afghanistan worden ingezet, maar ze zullen ze zullen voornamelijk in het zuiden van het land actief zijn.

Het is de bedoeling dat ze op grote hoogte blijven om te voorkomen dat ze binnen het bereik kunnen komen van raketten of ander geschut.

Indien noodzakelijk kunnen de vliegers hun schietstoel gebruiken en de piloten hebben vaardigheden geleerd om in vijandelijk gebied te overleven.

Ze kunnen na het eventueel verlaten van hun vliegtuig worden opgepikt door helikopters van de Amerikanen.

Het gevaarlijke moment is het opstijgen en het landen omdat de piloten dan op lage hoogte vliegen en beperkt zicht hebben. Hierdoor zijn ze kwetsbaarder maar de luchthaven van Kandahar beschikt over een geavanceerd verdedigingssysteem.

Het is verder van groot belang om de vliegtuigen tegen stof en zand te beschermen omdat dit in holten in de toestellen kan binnendringen. In het zuiden van Afghanistan woeden geregeld zandstormen.

Huisvesting in tenten
De soldaten zullen worden ondergebracht in geacclimatiseerde tenten op de basis van Kandahar. Volgens media in België zullen dit veel minder comfortabele omstandigheden zijn dan waaronder hun collega’s op de luchthaven in containers verblijven.

De basis wordt sinds 2001 door het Amerikaanse leger beheerd en de Belgen hebben een lapje grond gekregen.

Op de luchthaven, die op ongeveer 1.000 meter hoogte licht, zijn momenteel ruim 150 toestellen gestationeerd en 14.000 soldaten van verschillende nationaliteiten.

Een Nederlandse militair van de marine meldde onlangs dat er 20.000 militairen zijn gestationeerd met ongeveer 20 verschillende nationaliteiten.

Het Belgische contingent kan contact onderhouden met het thuisfront dankzij een systeem dat in verbinding staat met het telefoonnetwerk van Belgacom.

De soldaten kunnen hun maag vullen in een drietal themarestaurants die beheerd worden door een Duitse firma. Ze hebben verder de beschikking over drie gymnastiekzalen, een hockeyterrein, enkele cafetaria's en wifizones.

Op dit ogenblik verblijven er 1.125 Belgische militairen in het buitenland. Vanaf 1 september neemt dat aantal toe tot boven de 1.200.

De deelname van België aan de missie van de ISAF in Afghanistan zal dan uit ongeveer 500 troepen bestaan.

Vliegroute
De F-16 zullen op weg naar Azië niet de kortste route vliegen. Om mogelijke diplomatieke incidenten te voorkomen zetten ze eerst koers richting de Middellandse Zee vliegen.

Vervolgens vliegen ze zoveel mogelijk boven de internationale wateren. Via het Pakistaans luchtruim komen ze dan in Pakistan aan. Kandahar ligt niet ver van de Pakistaanse grens. De straaljagers zullen onderweg worden bijgetankt in de lucht.